Recherche 'skol...' : 48 mots trouvés
Page 1 : de skol (1) à skolveuriegan (48) :- skolskol
f. –ioù
I.
A.
(1) École, enseignement.
●(1499) Ca 181b. Scol. g. escole. ●(1612) Cnf.epist 21. non pas hep muy quen an Scol ves an Theologi. ●(1633) Nom 131b. Museum : eschole ou estude : scol pe study. ●Shola, ludus, lucus literarius, gymnasium : escole : scol.
●(1659) SCger 47b. ecole, tr. «scol, p. iou.» ●(c.1680) NG 808. Scauant eu desia en non scol. ●(1732) GReg 318a. École, tr. «Scol. p. scolyou. Van[netois] scol. p. scolyëu. Treg[or] scol. p. scolyo.»»
●(1847) MDM 39. epad ar skol hag en ho cheuiou. ●(1855) MAV 19. Diwar sav ar skol, bemdez e tastuman sivi. ●(1889) SFA 5. A benn m'oa bet eur pennad er skol.
(2) Instruction.
●(1903) MBJJ 92. Roet e ve ar skol evit mann. ●(1907) PERS 181. ar skol a oa evit netra. ●(1921) PGAZ 37. eur paotr pevar bloaz ha n'en deuz bet tamm skol ebet c'hoaz !
(3) Ober skol : faire l'école.
●(1880) SAB 25. Amzer zo bet, en ur vro, en eur ober scol d'ar vugale, e vize gret ar goulenn-ma dezo.
●(1907) PERS 180. ober skol evit netra da vugale baour ar barrez.
(4) Ober skol war : enseigner (une matière).
●(1889) ISV 310. ober scol var ar c'han.
●(1911) BUAZperrot 365. el leac'h m'edo neuze lezennourien wella an amzer-ze oc'h ober skol var ar gwir.
B. École, établissement scolaire.
●(1864) SMM 15. en oll guæriou ez eus aleis a scoliou, aleis a vistri goueziec.
●(1907) PERS 180. E penn ar skol.
C. [en apposition]
(1) Mestr-skol : maître d'école, instituteur.
●(1847) MDM 27. Re-nebeud a baë ho deuz ar vistri-skol. ●(1868) KTB.ms 14 p 195. klask d'ehan ur mestr-skol, ur mestr-danz hag ur mestr-armo.
●(1915) HBPR 222. Ar vistri-skol, dreist oll, a gase var ar veleien goasoc'h eget biskoas.
(2) Porzh-skol : cour d'école.
●(1932) FHAB Here 436. E porz ar skol Herveig ha Jobig a zo kannou ganto. ●(1955) STBJ 182. Emede eeun ar Bicher Kamm o tont er-mêz eus porz o zi-skol. ●(1960) BLBR 128/19. strapennet en eur porz-skol.
(3) Ti-skol : école, établissement scolaire.
●(1847) MDM 29. tiez-skol savet esprez. ●(1866) LZBt Ebrel 115. bizitan tie-skol. ●(1869) FHB 210/1b. var skigner an ti-skol. ●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 172. chapéligueu (...) laqueit de vout tyér-scôl.
(4) Sac'h-skol : cartable.
●(1972) SKVT I 49. gant o sac'h-skol war o c'hein.
II. sens fig.
(1) Séjour.
●(1575) M 1620. Bizuicquen en ho scol, no deuezo golou, tr. «Jamais dans leur séjour, n'auront de lumière.» ●1954. Maz ehet hep rigol, dan scol maz eux golou, tr. «Pour aller, sans faute, au séjour où est la lumière.»
(2) Sort.
●(1575) M 2530. Dre se hon eux rigol, en hon scol ha molest, tr. «Pour cela nous avons rigueur dans notre sort, et persécution.»
III. Bezañ a-istribilh ouzh lost ar c’harr er skol : voir karr.
- skol-azilskol-azil
f. Pensionnat.
●(1912) KANNgwital 118/178. ar skoliou asil. ●(1913) KANNgwital 127/289. skol ar baotrezed hag ar skol-azil.
- skol-fichskol-fich
f. École buissonnière.
●(1876) TDE.BF 574a. Skolik-fich, s. f. Ober skolik-fich, tr. «faire l'école buissonnière.»
●(1908) FHAB Gwengolo(?) 265. M'ho tesko da ober ar skolig-vich. ●(1909) FHAB Eost 232. eat da ober skolig-vij. ●(1909) FHAB Gwengolo 275. red vo beilla evit na jomint ket da ober skolig-vij. ●(1931) VALL 86b. école buissonnière, tr. «skolig-fich f.» ●(1974) SKVT III 32. Skolig-vich oc'h chomet da ober ?
- skol-labourskol-labour
f. Ferme-école.
●(1876) TDE.BF 574a. Skol-labour, s. f., tr. «Ferme-école.» ●Skol-labour Trevarez, tr. «la ferme-école de Trévarez.»
- skol-laerskol-laer
f. École buissonnière.
●(1941) FHAB Gwengolo/Here 89. (Tregon ha tro-dro) Laer = ober skol laer hag ober skolig al louarn a zo heñvel.
- skol-louarn / skol-al-louarnskol-louarn / skol-al-louarn
f. École buissonnière.
●(1909) BOBL 09 janvier 211/1a. ar c'hrennard a zek vloaz ne vank ket da ober skolik al louarn pa ve teo ar skorn var ar poull. ●(1931) VALL 86b. école buissonnière, tr. «skolig-louarn f.» ●(1962) BRUD 16/18 (T) E. ar Barzhig. Evel eur hrennard chomet d'ober skol louarn.
- skol-vabigoùskol-vabigoù
f. École maternelle.
●(1995) BRYV I 65. (Milizag) Ne oa ket e Milizag, skol-vabigou ebed.
- skol-veurskol-veur
f. skolioù-meur
(1) Université.
●(1903) MBJJ 349. kelenner en skol-veur Bourdel. ●(1911) BUAZperrot 123. skoliou-meur ar c’heariou-ze. ●(1915) KRVT 164/2d. E Breiz hon eus, pell amzer 'zo, eur skol-veur, hini Roazon. ●(1920) FHAB Here 468. Ar brezoneg er skoliou-meur. ●(1920) FHAB Genver 200. Studierien skol-veur Angers. ●(1925) LZBt Gwengolo 8. mont d’ar skol-veur (université). ●(1925) ARVG Du 259. Guil a Goatmohan a zavas e Pariz skol-veur Landreger, deut da vean aboue Skolaj-Franz. ●(1931) VALL 767a. Université, tr. «skol-veur f. pl. skoliou-meur.» ●(1954) VAZA 67. piv a felle dezhañ lakaat e anv war roll ar vachelourien da zont, rak ret e oa kas hep dale ar baperenn-se da Skol-Veur Roazhon. ●(1963) LLMM 99/261. erbediñ ar goantenn a zouge eveltañ, stag ouzh he c’horfenn, arouez alaouret ar Skol-Veur.
(2) Faculté.
●(1903) MBJJ vii. D'an Autro Loth, dean Skol-veur al Lizeradur, en Roazon; [...] D'an Autro Ernault, kelenner en Skol-veur al Lizeradur, en Poitiers.
(3) Collège bardique.
●(1934) OALD 48/110. Ar Goulennou da zond en Skol-Veur ar Varzed na vezont ket digemeret goude deiz kenta miz maë.
- skol-vihanskol-vihan
f. École maternelle.
●(1955) STBJ 143. Betek neuze n'em boa darempredet nemet ar skol vihan.
- skolaat skolaat
v. tr. d.
(1) Instruire.
●(1790) MG 37. n'en doh quet bet scoleit èl er Velean.
●(1844) LZBg 2l blezad-1añ lodenn 116. Hilleih a vugalé a mès de scôlat. ●(1856) GRD 106. en trebilleu bras-cé guet péré é ta en Eutru Doué de scôlat e Sænt.
●(1907) BSPD I 156. skolat er roué azivout er fé. ●(1910) MBJL 19. hen a skolaas ar venec'h santel.
(2) sens fig. =
●(1790) MG 70. En nan, er misèr, en aneouid e scola assès un dén.
- skolae
- skolaerskolaer
m. –ion, –izion
(1) Instituteur.
●(1872) ROU 82a. Maitre d'école, tr. «Scolaeur.» ●(1896) GMB 609. On dit en pet[it] tréc[orois] skolâr maître d'école ; à Sarzeau chkolaour.
●(1907) PERS 185. Skolaër ar barrez. ●(1909) FHAB C'hwevrer 50. Ar skolaerien dibater. ●(1934) BRUS 290. Un instituteur, tr. «ur skolaér –erion.»
(2) Écolier.
●(1633) Nom 7b. Præformare litteras infanti : donner ou escrire matiere ou exemple à son escolier : reiff pe scriffaff patrom pe exempl dan scolaër.
●(1659) SCger 47b. ecolier, tr. «scolaer.» ●171a. scolaer, tr. «Escholier.» ●(1732) GReg 179b. Les ecoliers du College, tr. «Scolaëryen ar c'hollaich.» ●318a. Écolier (…) maître d'école, tr. «scolaër. p. scolaëryen. Van[netois] Scolhér. p. scolhéryon, scolhéryan.»
●(1876) TDE.BF 574a. Skolaer, s. m., tr. «Ecolier ; pl. ien.» ●(1896) GMB 609. On dit à Sarzeau chkoleïr écolier.
●(1970) LIMO 28 novembre. embér e ma er skolizion é kuitad er vorh.
- skolaerezskolaerez
f. –ed
(1) Institutrice.
●(1847) MDM 254. skolaerez ar paotrezed.
●(1920) AMJV 24. ar skolaerezed a lakea ho foan da zeski d'ar vugale lenn.
(2) Écolière.
●(1732) GReg 318a. Écolière, tr. «scolaërès. p. scolaëresed.» ●(1774) AC vii. evit peb Scolaëres nemet misou ar bôet.
●(1876) TDE.BF 574a. Skolaer, s. f., tr. «Ecolière.»
- skolajskolaj
m. –où
(1) Collège.
●(1866) LZBt Ebrel 115. o vean eet enn dro-bizit da daou skolaj.
●(1907) PERS 320. an deskadurez bet er skolachou. ●(1924) FHAB C'hwevrer 67. Met piou a vevo ac'hanout er skolaj, piou da wisko ?
(2) Enseignement, instruction.
●(17--) VO 5. Eit diabusein Damon ag er scolage miliguét-ce. ●72. De gùittad aveid ous er béd hac é scolage !
●(1839) BESquil 374. er vugalé-men e bourfitas hilleih ag er scôlage mad e oé bet reit dehai. ●(1841) IDH 47. Honnéh-é scolage Satan !
●(1934) BRUS 290. L'instruction, tr. «er skolaj.»
- skolajer
- skolajian
- skolastik
- skolata skolata
voir skoliata
- skolfad
- skoliad .1skoliad .1
f. –où Contenu d'une école.
●(1995) BRYV I 117. (Milizag) Toud ar skoliad tud, paotred ha merhed.
- skoliad .2skoliad .2
m. –ed, skolidi Écolier.
●(1931) VALL 239a. Écolier, tr. «skoliad pl. ed et –lidi.» ●(1934) BRUS 290. Un écolier, tr. «ur skoliad –idi.» ●(1935) BREI 405/2c. ar reolennou-ze ha n'o deus na penn na lost hag a zo bet ijinet, a dra sur, gant tud trelatet pe gant tezennerien bourdus oc'h ober an eginanê gant ar skolidi.
- skoliadur
- skoliañ / skoliiñskoliañ / skoliiñ
v. tr. d.
(1) Instruire.
●(1659) SCger 171a. scolia, tr. «apprendre, corriger.» ●(1732) GReg 318a. Tenir école, enseigner dans une école, tr. «Scolya. pr. scolyet. Van[netois] scolyeiñ. pr. et.» ●(1744) L'Arm 309b. Enseigner, tr. «Scoliein.. liétt.» ●(1790) MG 70. En nan, er misèr, en aneouid e scola assès un dén, hac e ra dehou hum droein.
●(1824) BAM 272. d'o instrui, d'o scolya ha d'o c'helen. ●(1882) BAR 243. scolia a rea he vugale. ●(1894) BUZmornik 121. He dad hag e vamm a lakeaz ho foan d'he ziorren ha d'he skolia guella ma c'helljont.
●(1907) KORN 9. Ha me lavar ivez penaos an teatr brezonek a skolio hag a skleraio ar bobl en eun doare burzudus. ●(1907) LZBt Genver 17. skolia an danve beleien. ●(1908) FHAB Eost 238. ober ar c'helc'hou-studi : red int eta, ha keit ha ma ne vellaio ket an doare da skolia bugale Breiz n'hellimp mui tremen heb. ●(1911) BUAZperrot 24. skoliit ho pugale diouz an eaz ho peus d'hen ober. ●257. e gerent n'o devoa ket a eas d'e skolia. ●(1920) AMJV 28. skolia eno ar vugale. ●56. skolia morianezed bian.
(2) Donner l'exemple (à).
●(1732) GReg 384b. Donner exemple aux autres, tr. «scolya ar re all. pr. scolyet.»
(3) Enseigner.
●(1989) LARA 222. N’eo ket a-walc’h skoliañ ar brezhoneg.
- skoliata / skolataskoliata / skolata
v. tr. d. Instruire.
●(1879) ERNsup 152. Skolieta u. b. instruire, faire l'école à quelqu'un, Plouezec. ●(1896) GMB 609. à Plouézec skolieta instruire.
●(1904) BOBL 03 décembre 11/1b. skoliata o bugale. ●(1921) LZBt Here 29. skolatan evit netra bugale eur vro ken bras ha ken paour ! ●(1955) STBJ 13. skoliata he bugale, daoust pegen diarc'hantet e oa.
- skoliataer / skolataerskoliataer / skolataer
m. –ion Instituteur.
●(1910-1915) CTPV I 72. i vab er skolatér, tr. «son fils enseignant.» ●(1970) GSBG 140. (Groe) skolietour, pl. skolietourion, tr. «instituteur.»
- skoliataerez
- skolier
- skolierez
- skolig-al-louarnskolig-al-louarn
voir skol-louarn
- skolig-louarnskolig-louarn
voir skol-louarn
- skoliiñskoliiñ
voir skoliañ
- skoliour
- skolius
- skolj- skolj-
voir skorj
- skolp .1
- skolp .2skolp .2
m. –où
(1) Copeau.
●(1659) SCger 33a. coupeau, tr. «scolp, pl. scolpou.» ●(1732) GReg 209b. Copeau, tr. «Scolpenn. p. scolpennou, scolpad, scolpou, scolp. Van[netois] scolpëen. p. scolpad.» ●Faire des copeaux, tr. «ober scolpou.»
●(1876) TDE.BF 574a. Skolp, s. m., tr. «Copeau de bois, éclat de pierre ou de bois.»
(2) Éclat (d'obus, etc.).
●(1915) MMED 38. re zismantret eo an drevajou gant bress ar zoudardet ha skolpou an obuzou. ●(1919) BUBR 5/124. eur skolp houarn a zo aet en e c'har. ●(1919) BUBR 7/186. eur skolp obuz.
(3) Écorce.
●(1970) GSBG 17. (Groe) skolp, tr. «écorce.»
(4) Chaume arraché.
●(1907) VBFV.bf 69b. skolp, m. tr. «du chaume détaché.»
- skolpadskolpad
coll.
(1) Copeaux.
●(1633) Nom 100a. Schidia vel schidiæ : des esclats, astelles, coupeaux : an scolpat, escleut.
●(1732) GReg 209b. Copeau, tr. «Scolpenn. p. scolpennou, scolpad, scolpou, scolp. Van[netois] scolpëen. p. scolpad.» ●Faire des copeaux, tr. «ober scolpad.»
●(1872) ROU 82a. Eclat, de bois, de pierre, tr. «Scolpad.» ●(1876) TDE.BF 574a. Skolpad, s. m., tr. «Copeau de bois, éclat de pierre ou de bois.» ●(1880) SAB 111. destum scolpad da ober tan.
●(1903) EGBV 86. skolpad, skolpeu, m. pl., tr. «copeaux de charpentier.» ●87. seienneu koed hanùet freluch : en tammeu distaget get er vohal e zou skolpad. ●(1907) VBFV.bf 69b. skolpen, f. pl. skolpad, tr. «copeau de charpentier.» ●(1934) BRUS 239. Des copeaux tr. «skolpad.»
(2) Éclats (d'obus, etc.).
●(1919) BUBR 4/109. ar skolped dir strinket en aer.
(3) (danse) Ober skolpad : faire des entrechats.
●(1957) DSGL 104. «Obér skolpad», tr. «Faire des entrechats.»
- skolpadoù
- skolpata / skolpatatskolpata / skolpatat
v. =
●(1982) PBLS 629. (Langoned) skolpatad, tr. «détacher l'aubier par morceaux (charpentier).»
- skolped skolped
voir skolpad
- skolpenn .1skolpenn .1
f. –où, skolpad
(1) Copeau.
●(c.1500) Cb 17a. ex lapidibus. b. scalpenn (lire : scolpenn). ●(1521) Cc. ex lapidibus. b. scolpenn.
●(1732) GReg 209b. Copeau, tr. «Scolpenn. p. scolpennou, scolpad, scolpou, scolp. Van[netois] scolpëen. p. scolpad.»
●(1876) TDE.BF 574a. Skolpenn, s. f., tr. «Copeau de bois, éclat de pierre ou de bois.»
●(1907) VBFV.bf 69b. skolpen, f. pl. skolpad, tr. «copeau de charpentier.»
(2) Morceau d'écorce.
●(1970) GSBG 203. (Groe) skolp (coll.) sg. skolpenn, tr. «pièce d'écorce.»
(3) Éclat (de pierre).
●(1732) GReg 317a. Éclat, partie d'un corps dur qui s'en separe avec violence, tr. «Skolpenn. p. scolpennou.» ●Éclat de pierre, pièce détachée, tr. «scolpenn væn.»
- skolpenn .2skolpenn .2
f. Flandrin.
●(1926) FHAB Meurzh 109. Eur mell skolpenn evelse, a zo o vont d'an arme dizale.
- skolpennadskolpennad
f. & adv.–où
(1) F. Tranche, morceau, copeau.
●(1921) PGAZ 50. Marie-Jeanne a iea d'an dorz vara ha, goude beza trouc'het eur skolpennad, e roe an'ezhan d'ar iaouanka. ●(1925) BILZ 121. eur skolpennad bara hei. ●(1931) GWAL 136-137/431. (kornbro Perroz, Treger-Vras) Skolpennad : jelkenn (gg.; liester : –ou).
(2) Adv. A-skolpennadoù : par morceaux, par copeaux.
●(1924) BILZbubr 41/944. butun troc'het a-skolpennadou.
- skolperennskolperenn
f. –où (marine) =
●(1978) ARVA I 48. par le terme de skolperennou, les marins désignent le couple serre/pièce de tour.
- skolpetiñskolpetiñ
v. tr. d. = ober skolpad (gant udb.).
●(1924) SBED 68. Kustum d'hobér skolpad me skolpetou muioh.
- skolpiñ
- skolveuriadskolveuriad
m. skolveuridi Universitaire.
●(1931) VALL 767a. Universitaire, tr. «skolveuriad pl. -ridi.»
- skolveuriegañ